Warszawa – Zaproszenie na spotkanie (listopad 2015)

Skonstruowana przez rzemieślników Korpusu wyrzutnia rakiet na lawecie kołowej. Była to wynalazek czysto polski.

ZARZĄD ODDZIAŁU STOŁECZNEGO

uprzejmie zaprasza na spotkanie, na którym:

Pan dr Wojciech Borkowski

wygłosi referat na temat:

Rakiety w obronie Warszawy w 1831 roku.
Korpus Rakietników Królestwa Polskiego

Rakiety w obronie Warszawy w 1831 roku. Korpus Rakietników Królestwa Polskiego

Prekursorami nowożytnej broni rakietowej w Europie byli Brytyjczycy. Służący w armii brytyjskiej William Congreve docenił zalety tej broni, zastosowanej przeciwko wojskom brytyjskim przez Hindusów.

Pokaz odpalenia rakiet przez żołnierzy Korpusu Rakietników Królestwa Polskiego w wykonaniu rekunstruktorów ze Stowarzyszania Artylerii Dawnej ARSENAŁ

W okresie Królestwa Polskiego prace nad bronią rakietową prowadzono w Arsenale Warszawskim, którego dowódcą był płk Piotr Bontemps. Prace doświadczalne bezpośrednio prowadzili kpt. Józef Bem i Józef Kosiński. Dobre wyniki skłoniły księcia Konstantego do utworzenia w 1822 r. I Polskiego Korpusu Rakietników. Jednostka została podzielona na Półbaterię Rakietników Konnych i Półkompanię Rakietników Pieszych. We wrześniu 1830 r., u progu Powstania Listopadowego, było 126 żołnierzy (7 oficerów) w półbaterii rakietników konnych, zaś w półkompanii rakietników pieszych było 150 ludzi (6 oficerów). Na przełomie 1822 i 1823 r. w Warsztatach Artylerii Czynnej Arsenału Warszawskiego ruszyła budowa taboru rakietniczego. Skonstruowane przez rzemieślników Korpusu wozy rakietnicze i lawety kołowe wyrzutni były zaprzężone w cztery konie. Wyrzutnia kołowa była wynalazkiem czysto polskim.

Przewagą broni rakietowej nad tradycyjną artylerią była jej prostota. Bez wyrzutni race można było odpalić wykorzystując prowizoryczne punkty podparcia. Zakres stosowania broni rakietowej był od funkcji łącznościowych, przez saperskie, aż po zwalczanie piechoty i kawalerii. Polscy rakietnicy brali udział w bitwach artyleryjskich na równi ze zwykłą artylerią.

Pierwszy pełny sukces odnieśli polscy rakietnicy 25 lutego w bitwie pod Olszynką Grochowską. W decydującej fazie bitwy, podczas zmasowanego ataku pułkami kawalerii, wspieranych ogniem artylerii konnej, kompania rakietnicza rozpoczęła ostrzał racami na szarżujących rosyjskich kirasjerów. Atakująca kolumna rosyjskiej jazdy cofnęła się w nieładzie, tratując własną piechotę. Polacy utrzymali pozycje do pełnego odwrotu własnych wojsk za Wisłę.

W przygotowaniach do obrony Warszawy dowództwo polskie brało pod uwagę użycie rakiet na poszczególnych fortyfikacjach obok artylerii lufowej. Być może także szaniec 54 otrzymał w ostatnich dniach przed szturmem jakieś rakiety. Rakiety, wystrzelone o godz. 5 rano 6 września 1831 r. z posterunków polskich na Woli, faktycznie rozpoczęły dwudniową bitwę o Warszawę. Jako pierwsza wystrzeliła rakiety załoga dzieła 54 (Reduty Ordona), po niej sygnał dała reduta nr 57. W raportach, wspomnieniach i innych relacjach ze szturmu na dzieło 54 nie ma wzmianek o racach kongrewskich. Fakt odnalezienia pozostałości rakiet na terenie Reduty Ordona jest zatem wart odnotowania. Najciekawszym znaleziskiem jest kompletny korpus rakiety kongrewskiej. Rakieta nie posiada głowicy bojowej. Przy korpusie zachowały się resztki listwy z drzewa sosnowego. Łuska rakiety w miejscu, gdzie znajdował się granat, nosi ślady eksplozji ładunku kruszącego.

Wszystkie wyrzutnie rakietowe wyprowadzono z Warszawy nocą z 7 na 8 września 1831 r., zachowano też rakiety. Po odpoczynku w Modlinie oddziały artylerii i saperów wymaszerowały aby 5 października przekroczyć granicę z Prusami.