Tomasz Kusion

1. T.K. cz. 2Zabawy dużych chłopców-zbieracze figurek historycznych (na zachodzie)

część II

 

 

 

 

 

 

 

Słowo wstępne

Potyczki z materiąAutor artykułu, w drugiej jego odsłonie pokazuje jakie znaczenie ma figura historyczna w Europie. W poparty wieloma przykładami sposób prezentuje nam różnorodność form aktywności na tym polu, w obszarach działalności pasjonackiej oraz zinstytucjonalizowanej (muzea). Przedkłada nam jasne dowody rozumienia znaczenia tej formy ekspresji artystycznej i naukowej a także  wagi jaką owa dziedzina aktywności ludzkiej niesie w podtrzymywaniu świadomości kulturowej i historycznej. Tomasz Kusion rysując nam obraz dokonań innych przedstawicieli kultury łacińskiej w tej materii, daje tym samym jasny przekaz o stanie przedmiotowej aktywności w naszym kraju.

Krzysztof Czarnecki

Oddział Poznański

Zabawy dużych chłopców – zbieracze figurek historycznych (na zachodzie)

II część – dodatkowe zajęcia, dzień codzienny

 

Zbieracze niemieccy są zgrupowani w stowarzyszeniu o nazwie KLIO Deutsche Gesellschaft der Freunde und Sammler kulturhistorischer Zinnfiguren e. V(Klio- muza historii) – Niemieckie towarzystwo przyjaciół i zbieraczy kulturowo- hp photosmart 720historycznych cynowych figurek , prawnie zarejestrowane) którego celem jest przedstawienie historii przy pomocy cynowych figurek:„To poznanie historii świata, ze szczególnym uwzględnieniem ojczyzny, przedstawienie ludów ich strojów, a później także wojsk, mundurów i broni”.

Oto propozycje przedstawiane przez stowarzyszenie KLIO , przyszłym członkom( z 2008 r ):

-Możliwość poznania ponad 800 zbieraczy,

-Nawiązanie kontaktów ze zbieraczami w określonych obszarach i tematach,

-Znalezienie grup terenowych, oddziałów w pobliżu miejsc zamieszkania. Włączenie się do

-ich towarzyskiej działalności.

-prac grup roboczych o specyficznych kierunkach i zainteresowaniach ,

-Udział zbieraczy i ich zbiorów , w targach i wystawach organizowanych w różnych regionach Niemiec.

– Możliwość otrzymywania ,kupowania fachowej gazety „ Die Zinnfigur” (cynowe Figurki)

-Na życzenie, możliwość otrzymania archiwalnych numerów lub artykułów na interesujące tematy opisane w „Die Zinnfigur” w latach 1952-2004

– Internetowe kontakty na regularnie i często aktualizowanej strony www.zinnfiguren-klio.de

-z możliwością dyskusji w różnych grupach, i poznaniem nowych zbiorów figurek,

-Szybkie i proste poszukiwanie drogą internetową, spisów wystawców , producentów,

-Archiwum literatury ze starymi i nowymi wydawnictwami dotyczącymi cynowych figurek.

Gazeta „Die Zinnfigur” dla aktywnych, czynnych zbieraczy, tak przedstawia tematy, które można znaleźć na jej łamach:

-Prezentacje, możliwość przedstawienia zbiorów i wiedzy fachowej kolekcjonerów.

-Aktualności dotyczące spotkań zbieraczy, wystaw, targów i muzeów.

-Ciekawostki dotyczące historii ludów i narodów, a także przykłady ich przedstawiania poprzez cynowe figurki.

-Nowości wydawnicze i przedstawienia nowych pozycji ponad setki wydawców,

-Wskazówki i sposoby istotne przy wykonywaniu, zajmowaniu się z figurami z cyny,

-Oferty zbieraczy dotyczące zbiorów , z możliwościami wymian, przejęcia zbiorów. [1]

3.T.K. cz. 2W praktyce cała organizacja KLIO podzielona jest na grupy terenowe, mające różnorodne zainteresowania, lub wręcz specjalizacje. Np. grupa SHOGUN, która obchodziła 20 lecie swojego istnienia w 2007 roku, skupia zainteresowanych historią i dniem codziennym Japonii, wydaje własne drukowane komunikaty i raz w roku rodzaj wydawnictwa z ciekawymi materiałami również na płytach CD[2] . W jej ramach działają też dwie wytwórnie płaskich figurek. Inne grupy skupiają wyłącznie kolekcjonerów, zajmujących się figurkami klasycznymi[3], lub jedynie o określonych tematach np. Fantasy, Science Fiction, Manga[4] Zebrania są spotkaniami towarzyskimi, często urządzanymi w restauracjach. Część tych grup współpracuje z muzeami figurek, opiekuje się nimi lub wręcz je prowadzi: Najsłynniejsze z nich to Deutsches Zinnfigurenmuseum, Plassenburg ,Niemieckie Muzeum Cynowych figurek w zamku Plassenburg[5] które obchodziło 75 lecie w 2004 r. Do 1939 r. zgromadzono tutaj 250 000 figurek, pokazywano 125 dioram w 12 pomieszczeniach pod ogólnym tytułem „ Niemiecka historia od czasów pradawnych do współczesności”. Po wojnie odbudowano w większości zniszczone zbiory i ekspozycję otwarto w 1953 roku.W Kulmbach, u stóp zamku Plassenburg, co dwa lata, w sierpniu odbywają się największe i najsłynniejsze targi figurek w Europie trwające cztery dni. Co roku organizowane są także inne lokalne, krajowe lub międzynarodowe targi. Inne muzea, to : Kulturhistorisches Zinnfigurenmuseum, Goslar [6] urządzone w XVII wiecznym zajeździe, klejnocie goslarskiej starówki, z ponad setką przedstawień – dioram, z tysiącami figurek; Potsdamer Zinnfiguren- Kabinett. [7] ;Torhaus Dölitz[8]. Muzea tuż za granicami Niemiec: Zinnfiguren Museum Zürich [9] Musée de la Figurine Historique Compiègne[10] w gotyckim 4. T.K. cz. 2ratuszu miasta, gdzie obok rzadkich i cennych wyrobów starych niemieckich firm, papierowych żołnierzy są również dioramy w tym przedstawiające bitwę pod Waterloo. Dumą muzeum jest około osiemdziesięciu drewnianych figurek do zabawy Clementa, dostawcy dworu Ludwika XIV. Mocnym punktem są witryny ze wspaniałymi plastycznymi figurami dotyczącymi genealogii francuskich królów i przedstawicieli regimentów ludwika XV, Ludwika XVI, Napoleona I i regimentów z lat 1870 i 1914 . W Austrii pod opieką Wiedeńskiego Stowarzyszenia 1683, Gesellschaft der Freunde und Sammler Kulturhistorischen Figuren, Wien[11] otwarto nowe Muzeum Figurk Cynowych Zinnfigurenwelt Katzelsdorf[12] w pobliżu zamku Katzelsdorf w historycznej hali dawnego końskiego lazaretu. Zbiory przeniesiono z renesansowego, otoczonego wodą zamku Pottenbrunn-starego muzeum figurek, które zostało zlikwidowane. Zebrano około trzydziestu tysięcy figurek wielkości od kilku milimetrów do dwudziestu centymetrów. Oprócz tematów historycznych przedstawiono sceny lub postacie z literatury, muzyki i filmu. Pokazano stare figurki do zabawy, także plastyczne i półplastyczne dzieła starej austriackiej Offizin Wollner. Wszystko to w dwustu witrynach. Ozdobą ekspozycji jest diorama wielkości 16 m2 Oblężenia Wiednia przez Turków w 1683 r.” zbudowana przez Ludwika Gärtnera z Wiednia , złożona z 4 000 figurek i 60 dział; ze wspaniale wykonaną makietą wałów i zabudowań Wiednia. Muzeum stało się centrum działalności kulturalnej i artystycznej ,urządzając rocznicowe wystawy, ale także patronując koncertom i różnorodnym imprezom , nie związanym bezpośrednio ze światem zbieraczy i kolekcjonerów.

Nowym stosunkowo pomysłem jest wykorzystywanie części ekspozycji muzealnej dla pokazywania historii przy pomocy figurek. Najlepszym takim przykładem jest Bawarskie Muzeum Armii [13] (Bayerisches Armeemuseum, 5. T.K. cz. 2Ingolstadt ) ze zbiorami od średniowiecza do XIX wieku, oraz zbiorami z okresu I wojny światowej. Tam też znajduje się wystawa „ Od zabawki do obiektu zbierackiego”–z cynowych figurek. Cztery piętra wieży (Donauturms) zajmują figurki nie tylko cynowe, ale także z innych materiałów. Oprócz tematów wojskowych pokazano także figurki z bajek Andersena i inne niemilitarne tematy. W pierwszej sali szczególnie cenne są plastyczne figurki Haffnera, przedstawiające rozwój mundurów królewskiej bawarskiej armii miedzy 1806 a 1906 rokiem. W drugiej sali niewielki rycerz na koniu z XVI w. jest najstarszą figurką w Bawarii, dalej przedstawiono mające szczególne znaczenie, zbiory Lünsmanna pod tytułem „2000 lat historii wojen w cynie” złożone przede wszystkim z figurek upadłej w czasie II wojny światowej oficyny Riche (Hannover). Figurki te były wykorzystywane jako pomoce naukowe, zwłaszcza seria „zbroje i uzbrojenie rzymskich sił w czasach cesarstwa” z oficyny Du Bois (Hannover). Na poziomie trzecim umieszczono dioramę dr. Horsta Pohla z Norymbergi (ofiarowaną muzeum) przedstawiająca Bitwę Narodów pod Lipskiem, złożoną z 13 000 figurek.Na poziomie czwartym znajduje się diorama Herberta M. von Klenze (1907-1987) owoc wieloletniej pracy, sceny bitwy pod Leuthen (5 grudnia 1757 r.) złożona z 17000 figurek. Również ta praca całego życia została ofiarowana Bawarskiemu Muzeum Armii.

Łączenie zabytków muzealnych, figur wielkości naturalnej, a także plastycznych figurek różnej wielkości wykonywanych z różnych materiałów, można zobaczyć w muzach Sztokholmu. W Muzeum Armii (Armémuseum ) mieszczącym się w starym Arsenale prezentującym uzbrojenie używane przez wojska szwedzkie od średniowiecza do XX wieku zaprezentowano nową aranżacją ze scenkami rodzajowymi lub bitewnymi, skomponowanymi ze wspaniale wykonanych, naturalnej wielkości (naturalistycznych) manekinów ubranych w zbroje, mundury lub stroje z epoki, oraz 6. T.K. cz. 2wielkie dioramy z użyciem figurek różnej wielkości ilustrujące szyki wojskowe lub sceny obozowe. Dodatkowo użyto również ekrany wyświetlających filmy i kompozycje multimedialne (z realizacją wizualną i dźwiękową na bardzo wysokim poziomie). To zdumiewające połączenie klasycznej ekspozycji (w gablotach) z nowymi, nieco teatralnymi środkami wyrazu sprawia ogromne wrażenie, jest inspirujące także w kontekście nowych ekspozycji militariów.[14]

Podobne pomysły wykorzystano również w Muzeum okrętu Vasa (Vsamuseet), okretu z XVII wieku, który zatonął podczas swojego dziewiczego rejsu 10 sierpnia 1627 roku. W specjalnym budynku wydobyty okręt , stanowiący punkt centralny, otoczono platformami, dzięki którym można go oglądać z kilku wysokości. Na każdym poziomie, umieszczono obiekty wydobyte z wraku, a także dioramy prezentujące budowę statku, jego wygląd pierwotny, życie codzienne w XVII-wiecznym porcie i na statku. Ogromne wrażenie robią woskowe rekonstrukcje twarzy osób, które zginęły na okręcie (o niebywałym stopniu realizmu). [15]

W Muzeum Wojny i Pokoju, Historia Ardenów od 1870 do 1945 [16](Museé Guerre et Paix en Ardennes) zobrazowano trzy główne konflikty na tych ziemiach. Od upadku cesarstwa francuskiego w Sedanie w 1870 r. poprzez tragiczne wspomnienia wojny w okopach lat 1914 do 1918, do niespodziewanego przerwania frontu w maju 1940 roku i ostatnich walk na tych ziemiach w r. 1945. W budynku wielkości 4000 m2 przedstawiono sceny lokalnych epizodów, przy pomocy naturalnej wielkości figur ubranych i uzbrojonych zgodnie z duchem epoki. To wszystko w otoczeniu najnowszych technicznych osiągnięć technicznych sztuki wystawienniczej „co pozwala przenieść widza w te dramatyczne czasy” [17]. Na pierwszym piętrze tego obiektu jest organizowane Muzeum Modeli i Miniatur z ogromnym wyborem samolotów, kolejek żelaznych, statków i dioram z tysiącami figurek.

Dioramy zagościły na stałe i na innych wystawach np. w Muzeum Historii Miasta w Lipsku[18] w Starym Ratuszu, oraz w jego oddziale Muzeum Bitwy Narodów pod Lipskiem[19]. Te przykłady można by mnożyć.

Zbieracze figurek często uczestniczą w działalności grup historycznych, których członkowie szyją stroje i tworzą kopie broni, aby następnie organizować pokazy musztry, szermierki, czy tylko życia obozowego lub tańców, określonych środowisk czy oddziałów wojskowych. Coraz bardziej widoczne, coraz lepiej przygotowane grupy „przebierańców’ zaczynają także brać udział w działalności muzeów, urozmaicając, i „ożywiając” ekspozycje, rocznicowe obchody lub święta.Niestety są także minusy. Tak szeroko rozwinięta działalność powoduje paradoksalnie zmniejszenie ilości prawdziwych kolekcjonerów. Większość zbieraczy to ludzie w średnim wieku i starsi, którzy preferują codzienną pracę zwykle w ciszy i samotności. Zbieranie figurek zawsze wymagało (oprócz pieniędzy) zapału w gromadzeniu wiedzy, ogromu pracy w tworzeniu kolekcji, cierpliwości i fachowości, zazwyczaj nie przynoszącej bezpośredniej korzyści, z wyjątkiem osobistego zadowolenia. Co więcej zmniejsza się zainteresowanie historią i staje się ono coraz płytsze. Niestety jest coraz mniej zjawisk kulturalnych, obchodów rocznicowych, znaczących wystaw historycznych, które mogłyby rozbudzać zainteresowania historyczne, prowokować nowe mody. Dotyczy to także kinematografii, mającej dotąd silną pozycję w tej dziedzinie .Odchodzą w zapomnienie westerny, filmy historyczne, czy przygodowe. Nowe filmy, bajkowe, preferujące szybkie , kalejdoskopowo zmieniające się sceny i efekty specjalne nie kreują wyrazistych, wiarygodnych bohaterów. Zwykle zresztą te filmy widowiskowe, lecz infantylne akceptowane są wyłącznie przez młodzież, która woli zajmować się bardziej czynnymi, lub po prostu innymi łatwiejszymi formami rozrywki.

O ilustracjach: za wyjątkiem il.2, zawierają one przykładowe ekspozycje figur historycznych prezentowane w muzeach omawianych w przedmiotowym tekście.

 

[1] Materiały reklamowe w języku niemieckim – KLIO Deutsche Gesellschaft der Freunde und Sammler kulturhistorischer Zinnfiguren e. V – jw.

[2] KLIO Arbeitsgruppe SHOGUN, 1.Vors.:Ralf Fischer, Hauptstr,16, 01328 Dresden, m.fischer.ing.b.@nexgo.de

[3] W części przypisów przytoczono oryginalne nazwy , z danymi pozwalającymi na kontakt

Klio Landesgruppe Schleswig-Holstein, Dieter Heuer, Westerstraße 35, 24983 Handewitt .

E-Mail : dieter-heuer @t-online.de,

Vereinigung Freie Zinnfigurensammler e.V. Nürnberg,

Ansprecherpartner : Jochen Wenig Bahnhofstrasse 36, 90522 Oberasbach

E-Mail : jochen.wening @arcor. de

Zinnfigurenfreunde Leipzig e.V

www.zinnfigurenfreunde-leipzig.de

[4] Arbeitsgemeinschaft der KLIO- Deutsche Gesellschaft der Freunde und Sammler Kulturhistorischer Zinnfiguren e.V ( w tej grupie roboczej zajmujacej się : Fantasy, Scientce Fiction i Manga)

kontakt internetowy : www.ag-fantasy.de

[5] Deutsches Zinnfigurenmuseum , Plassenburg, Arsenalbau

Landschaftsmuseum Obermain, Plassenburg, Westflügel

Oprócz tego znajdują się tam także inne ekspozycje :

Sonderaustellungen

Staatliche Sammlungen Plassenburg

Armeemuseum „Friedrich der Große“ Markgrafenzimmer, Burgkapelle.

(Kulmbach im Internet : www.kulmbach.de )

[6] Kulturhistorisches Zinnfigurenmuseum, Münzenstraße11, 38640 Goslar.

[7] Potsdamer Zinnfiguren- Kabinett, Burgstraße 30/31, 14467 Potsdam .

[8] Zinnfigurenfreunde Leipzig e.V. Torhaus Dölitz Ständige Ausstellung kulturhistorischer Zinnfiguren   Helenenstrasse 24, 04279 Leipzig,

[9] Zinnfiguren Museum Zürich, Im Haus „Zum Blauen Himmel“

(Figurina Helvetica )Obere Zäune 19, CH-8001 Zürich

www.zinnfigurenmuseum.ch

[10]  Musée de la Figurine Historique 28, place de l’Hôtel de Ville Compiègne

[11] „1683” Gesellschaft der Freunde und Sammler kulturhistorischer Figuren, c/o Franz Rieder, A-1220 Wien, Hagedornweg 2/1/10,

[12] Zinnfigurenmusem – Zinnfigurenwelt Katzelsdorf , Katzelsdorf, Hauptstraße 47 – Austria.

www.katzelsdorf.at  www.zinnfigurenmuseum-katzelsdorf.at

[13] Bayerisches Armeemuseum, Paradeplatz 4

D-85049 Ingolstadt . Wg. przewodnika : Führer durch das Bayerische Armeemuseum Ingolstadt – Neues Schloß Aichner. – Ingolstadt: CREATIVE VERLAG, 1998

[14] Materiały reklamowe i przewodnik po ekspozycji Kleiner Führer durch Armeemuseum

[15] Materiały reklamowe dotyczące okrętu Vasa, wydane przez vasamuseet, Box 27131, SE-102 52 Stockholm, Szwecja, www.vasamuseet.se

[16] Museé Guerre et Paix en Ardennes, 08270 Novion-Porcien, www.cgo8.fr

[17] Materiały reklamowe Museé Guerre et Paix en Ardennes,

[18] Stadtgeschichtliches Museum Leipzig, Altes Rathaus, Markt1, 04109 Lpz., www.stadgeschichtliches-museum-leipzig.de, stadtmuseum@leipzig.de

[19] Museum zur Völkerschlacht bei Leipzig ,Stadtgeschichtliches Museum Leipzig.

3390 Total Views 1 Views Today
Partnerzy

karta_logo_MNK_B

mwp

muzuem_lodz

wmwpozn

MuzeumWroclaw

logo Muz. Lub.-1

silkfencing